ภาวะมีบุตรยาก เป็นความเครียดของภรรยา-สามี ที่แต่งงานแล้วก็อยากมีลูก แต่ผ่านไปเป็นปีก็ยังไม่มา หลายคนมีความเชื่อว่าสาเหตุมาจากความผิดปกติของฝ่ายหญิง ซึ่งการแพทย์ในปัจจุบันชี้ให้เห็นแล้วว่าปัจจัยที่ทำให้มีบุตรยากอาจมาจากฝ่ายชายได้เช่นกัน ความผิดปกติของฮอร์โมนและระบบสืบพันธุ์ของทั้งคู่ส่งผลให้มีบุตรยาก
สาเหตุของการมีบุตรยาก
สาเหตุอาจมาจากฝ่ายหญิง ฝ่ายชาย ทั้งสองฝ่าย หรือแม้กระทั่งไม่ทราบสาเหตุ ไม่ใช่สาเหตุที่มาจากทางฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งตามที่บางคนเคยมีความเข้าใจ ดังนั้นการตรวจวินิจฉัยจึงต้องทำการตรวจทั้งสองฝ่าย เนื่องจากอาจมีปัจจัยหลายอย่างที่ส่งผลต่อ
สาเหตุจากฝ่ายหญิง
1.อายุมากขึ้น ทำให้จำนวนและคุณภาพของไข่น้อยลง
2.ความผิดปกติของฮอร์โมน ซึ่งส่งผลต่อการตกไข่ เช่น ภาวะระดับโปรแลคตินในเลือดสูง, ถุงน้ำรังไข่หลายใบ, ภาวะไม่ตกไข่เรื้อรัง โอกาสตั้งครรภ์ตามธรรมชาติจึงลดลง
3.มดลูกหรือปากมดลูกผิดปกติ เช่น เนื้องอกในโพรงมดลูก พังผืดในโพรงมดลูก ส่งผลต่อการฝังตัวของตัวอ่อนและอาจทำให้เกิดการแท้ง
4.ความผิดปกติของท่อนำไข่ อาจเกิดจากเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่, โรคติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์, พังผืดในอุ้งเชิงกราน, ภาวะท่อนำไข่บวมน้ำ ซึ่งจะส่งผลให้อสุจิไม่สามารถพบกับไข่ ทำให้ไม่เกิดการปฏิสนธิ
5.การลดลงของสมรรถภาพของรังไข่ อาจเกิดจากโรคทางพันธุกรรม หรือโรคมะเร็งที่ได้รับการรักษาด้วยยาเคมีบำบัดหรือการฉายรังสี
6.ปัญหาทางจิตใจและความเครียด ทำให้ไข่ไม่ตกหรือไข่ไม่มีคุณภาพ
สาเหตุจากฝ่ายชาย
1.อสุจิผิดปกติหรือมีจำนวนน้อย อสุจิที่ผิดปกติ เช่น มีรูปร่างผิดปกติ มีการเคลื่อนไหวผิดปกติ ล้วนส่งผลให้มีบุตรยาก สามารถทำการตรวจวิเคราะห์น้ำเชื้อ (Semen Analysis) เพื่อตรวจหาสาเหตุได้
2.ฮอร์โมนผิดปกติ โดยเฉพาะภาวะขาดฮอร์โมนเทสโทสเตอโรน (Testosterone) ที่ทำให้ความต้องการทางเพศลดลงและอ่อนเพลีย
3.ความผิดปกติในการสร้างอสุจิ เช่น ความผิดปกติทางกรรมพันธุ์, การอักเสบติด
4.หย่อนสมรรถภาพทางเพศ ทั้งจากปัจจัยด้านอายุ หรือความผิดปกติของร่างกาย
5.ความผิดปกติของอัณฑะ เช่น หลอดเลือดดำในถุงอัณฑะโป่งพอง การติดเชื้อ การอักเสบ
6.ท่อนำอสุจิอุดตัน อาจเกิดจาก การผ่าตัดทำหมันชาย การอักเสบ ความผิดปกติตั้งแต่เกิด
7.ความเครียด ส่งผลให้จำนวนและคุณภาพอสุจิลดลง รวมถึงอาจทำให้เกิดภาวะหย่อนสมรรถภาพทางเพศด้วย
การมีบุตรยากนั้นอาจเกิดจากความผิดปกติของฝ่ายหญิงหรือฝ่ายชายก็ได้ แต่อย่างไรก็ตามสามารถเข้ารับการคำปรึกษาจากแพทย์เพื่อทำการรักษา หรือแนะนำวิธีมีบุตรได้ อย่าเพิ่งเครียด วิตกกังวลเกินไป
