อายุรเวท (Ayurveda) คัมภีร์อายุรเวทนับเป็นเป็นตำราแพทย์ศาสตร์ที่เก่าแก่ มีแนวคิดเพื่อสร้างสมดุลย์ให้กับชีวิต ซึ่งครอบคลุมไปถึง การหายใจ การเคลื่อนไหว (โยคะ) ความคิดความอ่าน และการกิน
การแบ่งคนตามศาสตร์อายุรเวท
ตรีโทษในร่างกายคนแต่ละคนมีสัดส่วนที่ต่างกันไป ทำให้คนเรามีร่างกายและบุคลิกที่ต่างกัน รวมถึงทำให้คนเรามีอาการเจ็บป่วยพื้นฐานที่ต่างกัน อาหารการกินและการใช้ชีวิตให้ต่างกันไปด้วย
หลักอายุรเวทแบ่งคนเป็น 3 กลุ่ม ตามพลังงานหลัก
1.คนที่หนักไปทางวาตะ (ลมและอากาศธาตุ)
รูปร่างและนิสัย
คนที่มีรูปร่างเล็ก ผอมบาง ไม่ชอบอยู่นิ่ง คิดเร็วทำเร็ว มักมีปัญหาเรื่องการย่อยเนื้อสัตว์ ท้องผูก ท้องอืด นอนไม่หลับ มักผิวแห้ง ตาแห้ง หนาวง่าย
อาหารที่เหมาะสม
1.ผักและสมุนไพรที่มีรสเผ็ด และผักใบที่มีกลิ่นหอม เพราะมีฤทธิ์ช่วยย่อยอาหาร ขับลม
2.อาหารที่ย่อยง่าย อาหารที่ปรุงโดยการต้ม นึง ลดผักดิบ เนื้อสัตว์ และอาหารย่อยยาก
3.ผักหัว เช่น เผือก มัน ข้าว ธัญพืช เพราะจะช่วยให้ความชุ่มชื้น
กิจกรรมที่ควรเพิ่ม
การออกกำลังกายที่เน้นความสมดุลย์ของการเคลื่อนไหวต่อเนื่อง เช่น โยคะ การเดินชันในความเร็วที่พอเหมาะ
2.คนที่หนักไปทางปิตะ (ไฟ)
รูปร่างและนิสัย
เป็นคน ขี้หงุดหงิด เหงื่ออกมาก กินจุ หิวบ่อย แต่มีรูปร่างสันทัด ระบบการย่อยและการเผาผลาญที่ดี ความดันโลหิตสูง ผื่นแสบร้อน ท้องเสียบ่อย แผลร้อนใน แผลในกระเพาะหรือลำไส้ เพราะระบบย่อยอาหารทำงานมาก
อาหารที่เหมาะสม
1.ผักสีเขียวและผักสีขาว เน้นแป้งไม่ขัดสี และควรกินอาหารที่ผ่านความร้อนน้อย ปรุงน้อย เพราะเป็นอาหารเย็น
2.ลดอาหารที่มีไขมันสูง ปรุงรสจัด ใส่เครื่องเทศมาก กาแฟและเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
กิจกรรมที่ควรเพิ่ม
กิจกรรมที่ช่วยให้สงบและมีสมาธิ เช่น การฝึกลมหายใจ การว่ายน้ำ
3.คนที่หนักไปทางกผะ (ดินและน้ำ)
รูปร่างและนิสัย
มักจะเป็นคนใจเย็น มั่นคง ผิวดี ผมหนา เคลื่อนไหวช้า ง่วงบ่อย รูปร่างท้วม น้ำหนักขึ้นง่ายเพราะระบบการย่อยอาหารทำงานได้ช้ากว่าคนกลุ่มอื่น
อาหารที่เหมาะสม
1.อาหารรสเผ็ดร้อน เครื่องเทศ เพื่อเสริมการทำงานของระบบเผาผลาญ
2.อาหารที่มีไข่มันต่ำ อย่าง เนื้อปลา
3.ผักที่มีเส้นใยมาก และผลไม้ที่ไม่หวานมาก เพื่อให้อยู่ท้อง
4.ควรหลีกเลี่ยงอาหารไขมันสูง น้ำตาลสูง แป้ง อาหารจำพวกผักหัว ถั่วต้น เนื้อแดง และผลไม้ที่มีรสหวานจัด
กิจกรรมที่ควรเพิ่ม
กิจกรรมกลางแจ้งหรือกิจกรรมที่มีการขยับตัวมาก เช่น วิ่ง เต้นแอโรบิค ออกกำลังกายแบบเวทเทรนนิ่ง แบตมินตัน
อายุรเวทแบ่งคนตามธาตุ ซึ่งแต่ละธาตุจะมีสภาพร่างกายต่างกัน อาหารที่รับประทาน รวมถึงกิจกรรมจึงแตกต่างกันตามไปด้วย เพื่อทำให้เกิดความสมดุลของร่างกายของแต่ละธาตุ ก็จะทำให้ไม่เกิดความเจ็บป่วย เราสามารถนำไปประยุกต์ใช้กับตัวเองได้
